Spataderen

Spataderen of varices,  zoals ze ook wel worden genoemd, kunnen op heel veel plaatsen in het lichaam ontstaan. Bijvoorbeeld in de slokdarm of de armen. Ook aambeien zijn eigenlijk gewoon spataderen; zo noemen we ze als ze in de endeldarm zitten.

We beperken ons even tot alleen de benen.

Zichtbaar als verdikte, kronkelige en vaak blauw verkleurde bloedvaten.  Want het zijn aders waar de rek uit is, waardoor ze zijn gaan kronkelen; van spatten is eigenlijk helemaal geen sprake. Ze ontstaan doordat de klepjes in de aderen niet meer optimaal functioneren. Die moeten ervoor zorgen dat het bloed vanuit uw benen weer richting uw hart wordt gepompt. Slecht werkende klepjes veroorzaken stuwing en een verhoogde druk in de aderen met verwijding van de bloedvaten tot gevolg.

Spataderen zijn overigens niet alleen onprettig voor het aanzicht, maar kunnen in sommige gevallen ook medische klachten geven. Zoals pijn, jeuk en een vermoeid gevoel in uw benen. Doordat de afvoer van afvalstoffen vermindert, kan het in extreme gevallen zelfs leiden tot een teveel aan vocht in de benen, met eczeem en een ‘open been’ tot gevolg.

De behandeling van spataderen wordt door veel zorgverzekeraars vergoed wanneer daarvoor een medische indicatie bestaat. Dat betekent dat u fysiek last moet hebben van de spataderen. U heeft dan een verwijzing van de huisarts nodig. Sommige zorgverzekeraars stellen daarnaast de aanvraag van een machtiging verplicht voor ze tot vergoeding overgaan. In dat geval zal de kliniek vaak de machtiging voor u aanvragen.
Wanneer er geen medische indicatie bestaat voor uw spataderen en de kliniek geen afspraken heeft gemaakt met uw zorgverzekeraar, komen de kosten voor behandeling voor uw eigen rekening. Hiervoor zou u natuurlijk geld kunnen lenen.

Spataderen zijn verwijdde aderen en bevinden zich meestal in de benen. Onder invloed van de zwaartekracht staat vooral veel druk op de wanden van de aderen in de benen. Spataderen ontstaan doordat de klepjes in de aderen niet meer goed sluiten.

Normaal gesproken zorgen de klepjes in de aderen ervoor dat het bloed naar de aderen stroomt en niet terug kan zakken. Wanneer de klepjes niet goed sluiten, stroomt het bloed minder goed omhoog en komt er meer druk op de ader te staan. Hierdoor wordt de ader uitgerekt en wijder. Door de toegenomen druk op de ader zullen steeds meer klepjes slecht sluiten en uiteindelijk wordt dit zichtbaar als spataderen.

Er wordt van spataderen gesproken wanneer aan de benen duidelijk zichtbare blauwe en verdikte, meestal kronkelig verlopende, aderen aanwezig zijn. Spataderen is een afwijking die erg veel voorkomt. Spataderen komen vaker voor bij vrouwen dan bij mannen.

Sclerocompressie (‘dichtspuiten’)

Door een soort ‘lijm’ in de spatader te spuiten en de ader dan dicht te drukken, wordt de spatader afgesloten en uiteindelijk door het lichaam zelf opgeruimd. In de praktijk komen vooral de kleine en middel-grote spataderen hiervoor in aanmerking. Na het inspuiten moet gedurende een bepaalde periode (meestal 1-2 weken) een drukverband om het been worden gedragen, eventueel gecombineerd met een elastische kous. Sclerocompressietherapie wordt uitgevoerd door dermatologen en chirurgen.

Operatie (‘strippen’)

De grote spataderen kunnen door de chirurg operatief verwijderd worden. Meestal gebeurt dit door op twee of meer punten in het verloop van de spatader het bloedvat bloot te leggen, er een draad door te voeren, en de spatader binnenstebuiten uit het been te trekken. De behandeling worden uitgevoerd onder algehele anaesthesie of onder verdoving d.m.v. een ‘ruggeprik’. Door deze behandeling verdwijnen soms ook kleinere spataderen die uitmondden in de grote spatader. Wanneer dit niet gebeurt kan eventueel alsnog sclerocompressietherapie worden uitgevoerd. Na de behandeling is het noodzakelijk gedurende enkele weken een aangemeten elastische kous te dragen.

Endoveneuze Lasertherapie (EVLT)

De endoveneuze lasertherapie is een belangrijke nieuwe ontwikkeling op het gebied van spataderbehandelingen. Deze behandeling zal in de nabije toekomst ongetwijfeld een belangrijk deel van de spataderoperaties gaan vervangen. Met deze behandeling is het niet meer nodig de hele spatader uit het been te strippen, maar wordt hij op elegante wijze van binnenuit dichtgelaserd. Het grote voordeel is dat er meestal geen narcose nodig is, want de te behandelen spataderen kunnen met lokale verdoving worden behandeld. Via een kleine snede door de huid wordt een dunne laserdraad in het bloedvat aangebracht. Met behulp van het laserlicht wordt het bloedvat gesloten. Vervolgens worden de resten van het uitgeschakelde bloedvat worden door het lichaam opgeruimd.In Nederland zijn er nog niet veel reguliere ziekenhuizen waar deze therapie wordt uitgevoerd.

Ambulante flebectomie van Müller

In feite is dit dezelfde techniek die wordt gebruikt bij het ‘strippen’, alleen wordt dit toegepast bij kleinere spataderen die noch voor de sclerocompessietherapie als voor het klassieke strippen in aanmerking komen. Ambulante flebectomie is vooral geschikt voor middelgrote spataderen bij de knie en op de voetrug. Een belangrijk voordeel is dat de therapie onder lokale verdoving kan worden uitgevoerd. De therapie wordt vooral uitgevoerd door dermatologen en wordt de laatste jaren in Nederland in toenemende mate toegepast.

Transcutane Lasertherapie (TCLT)

De allerkleinste spataderen (takkebosvenen of besenreisen) reageren niet altijd even goed op sclerocompressietherapie. Sinds kort kunnen deze kleine spataderen goed worden behandeld met laser. Vroeger konden lasers (en flitslampen) te weinig energie opbouwen voor een succesvolle behandeling. Ook in Nederland zijn lasers in gebruik die krachtig genoeg zijn om takkebosvenen te behandelen.